Na terytorium dawnego Księstwa Żmudzkiego, przy drodze prowadzącej z Kielm do Cytowian leży wieś Pogryżów (lit. Pagryžuvius). Zachował się w niej w dość dobrym stanie okazały pałac. Zbudował go w połowie XIX wieku właściciel pogryżowskiego majątku, Hieronim Przeciszewski (1800-1888) herbu Grzymała, syn powstańca listopadowego, Rocha Przeciszewskiego, żonaty z Celiną Burbówną (1820-?). Projektantem pałacu był Fulgencjusz Rymgayłło (lit. Fulgeto Rimgailos), który studiował architekturę w Paryżu.

Pałac w Pogryżowie od strony podjazdu


Na wysokim, prawym brzegu rzeki Gryżuwy stanęła w 1859 roku eklektyczna budowla. Jej korpus główny składał się z pięcioosiowej, dwukondygnacyjnej części środkowej i dwóch dwuosiowych, parterowych części bocznych. Pokryły je wysokie, łamane dachy, z mansardowymi oknami nad częściami bocznymi.

Narożna wieża z widokową glorietą

 

Przy skrzydle lewym wzniesiono trzykondygnacyjną wieżę z widokową glorietą, przy skrzydle prawym dobudowano znacznie później sześcioosiowy, parterowy pawilon. W elewacji frontowej części środkowej znalazł się ryzalit rozczłonkowany na parterze przyściennymi kolumnami, na piętrze zaś pilastrami. Pilastry zdobiły również narożniki ryzalitu, korpusu głównego i wieży.

Ryzalit elewacji frontowej korpusu głównego


Pałac został zbudowany na zboczu, więc od strony rzeki miał wysokie sutereny i elewacja ogrodowa zyskała dodatkową kondygnację. W jej części środkowej znalazł się trójosiowy ryzalit ozdobiony pilastrami. Poprzedził go wysoki taras ogrodzony żeliwną balustradą, zamocowaną do czterech masywnych, murowanych słupków.

Elewacja ogrodowa korpusu głównego


Pałac otaczał 35-hektarowy park krajobrazowy, o bardzo urozmaiconej konfiguracji terenu spowodowanej płynącą przez jego środek rzeką. Przecinały go biegnące w różnych kierunkach aleje i ścieżki, a upiększały gazony i kwiatowe klomby, obsadzone ozdobnymi krzewami.
 Niewiele wiemy o pomieszczeniach pałacu, poza tym że ogrzewały je wysokie piece zbudowane z białych kafli z wytłoczonymi wzorami, ich sufity zdobiły sztukaterie, a podłogowe parkiety ułożone były w duże kwadraty.

Skrzydło boczne widziane z ogrodu


Kiedy wybuchło powstanie styczniowe, Hieronim Przeciszewski wziął w nim udział, za co został przez władze carskie zesłany do guberni tomskiej, a jego majątek nabył Rosjanin, Aleksander Chrystianowicz. Po kilkunastu latach sprzedał go jednak Izydorowi Antoniemu Rőmerowi (1843-1910) herbu Laski, żonatemu z Celiną Przeciszewską (1849-1916), córką Hieronima Przeciszewskiego. Po śmierci Izydora Antoniego pogryżowskie dobra odziedziczyli jego synowie: Eugeniusz (1871-1943), ożeniony z Zofią Dembowską (1885-1972) herbu Jelita, oraz Stanisław Maria Jan (1892-1965), który po raz pierwszy poślubił w 1933 roku hrabiankę Marię Annę Apolonię Broel-Plater (1894-1933), a po raz drugi, w roku 1953 (a więc po śmierci pierwszej żony) Zofię Elwirę Grużewską (1892-1988) herbu Lubicz. Udział w majątku otrzymały również dwie córki Izydora Antoniego i Celiny Rőmerów: Zofia Helena Celina (1869-1920) zamężna za Adamem Wojciechem de Virion (1870-1945) i Anna (1870-1952), która również wyszła za Adana Wojciecha de Virion po trzech latach od śmierci swojej siostry.

Gazon przed frontem pałacu


To za czasów Rőmerów pałacowe pokoje zostały wyposażone w mahoniowe i czeczotkowe meble, wśród których wyróżniały się gdańskie szafy i oszklone serwantki z saską porcelaną i czeskimi kryształami. Podłogi pokryły dywany, na biurkach, stolikach, komodach stanęły wykwintne lampy, srebrne świeczniki, wiedeńskie zegary. Na ścianach zawisły stare obrazy i portrety malowane przez Edwarda i Alfreda Rőmerów (ojca i brata Izydora Antoniego Rőmera). W pałacu znajdowała się też biblioteka z bogatym księgozbiorem, liczącym kilka tysięcy tomów dzieł historycznych i klasyków literatury pięknej.
Podczas I wojny światowej linia frontu przez długi czas przechodziła przez Pogryżów,  pałac został więc rozgrabiony. Po zakończeniu wojny władze powstałego państwa litewskiego rozparcelowały majątek Rőmerów, a pałac wraz za resztówką przekazały zakonowi oo. jezuitów, który pozostawał w nim do 1940 roku. Po II wojnie światowej w pałacu mieściły się kołchozowe biura, szkoła, biblioteka i poczta, a od 1951 roku  - sanatorium przeciwgruźlicze. Wcześniej wykonano generalny remont, podczas którego nad częściami bocznymi budynku pałacowego dobudowano jedną kondygnację, dach łamany zastąpiono gładkim, likwidując przy tym mansardowe okna. Prawe skrzydło zyskało wówczas niewielką, ośmioboczną nadbudówkę, przykrytą kopulastym daszkiem. Od 2006 roku istnieje w pałacu zakład psychiatryczny dla osób z niepełnosprawnością intelektualną uniemożliwiającą samodzielne życie oraz z przewlekłą chorobą psychiczną.