Pierwszym znanym właścicielem Paplina, wsi leżącej nad Liwcem, w połowie drogi między Łochowem a Węgrowem, był Józef Garczyński (1720-?) skarbnik drohicki, żonaty z Urszulą Obrycką. Drugim z kolei był Mikołaj Glinka (1754-1825) herbu Trzaska, starosta makowski, wojski, chorąży i podkomorzy różański, poseł na Sejm Czteroletni z powiatu różańskiego i w końcu senator-kasztelan Królestwa Polskiego. To z jego inicjatywy zbudowano istniejący do dzisiaj dwór w Paplinie.
Modrzewiowy dwór w Paplinie |
Powstał wówczas budynek drewniany, modrzewiowy, o konstrukcji zrębowej, parterowy, dziewięcioosiowy, z piętrową częścią środkową od frontu, przyjmującą kształt ryzalitu zakończonego wystawką zwieńczoną dekoracyjnym, falistym szczytem. Pokryto go wysokim dachem czterospadowym, wykonanym z gontu.
Dwór od strony parku |
Przed wjazdem od wschodu na dziedziniec dworski postawiono budynek bramny, z facjatą nad bramą i wieżyczką zegarową na dachu oraz mieszkaniami w obu częściach bocznych. W 1915 roku został on spalony przez wycofujące się wojsko rosyjskie. Możemy zobaczyć dzisiaj, jak on wyglądał, dzięki drzeworytowi zamieszczonemu w "Encyklopedii staropolskiej" przez Zygmunta Glogera.
Tak wyglądała brama wjazdowa przed spaleniem jej w 1915 roku |
Mikołaj Glinka ożenił się z Ludwiką Karską (1760-?) herbu Boleścic i miał z nią trzech synów i dwie córki. Starsza córka, Małgorzata Maria, wychodząc za mąż za Onufrego Jana Konstantego Cieleckiego (1784-1852) herbu Zaremba, sędziego ziemskiego sochaczewskiego i posła na sejm, wniosła mu w wianie majątek papliński. Odziedziczył go ich syn Konstanty Cielecki (1812-1896), sędzia pokoju, radca Dyrekcji Głównej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, ożeniony z Aleksandrą Justyną Skarżyńską (1811-1868) herbu Bończa.
Fragmenty | westybulu |
Doprowadził on w 1877 roku do pewnej przebudowy dworu, dokonanej według projektu Władysława Mierzynowskiego. Na osi elewacji ogrodowej dostawiono murowany, trójarkadowy portyk, którego cztery filary dźwigały falisty szczyt z lizenami dzielącymi go na kilka partii. W górnej części znalazł się kartusz herbowy. W parterowym fragmencie ryzalitu frontowego utworzono ganek z wejściem przez trzy porte-fenêtre. Do północnej elewacji bocznej dostawiono niewielką, murowaną, wysoko podpiwniczoną dobudówkę, nakrytą dachem trójspadowym, która pełniła rolę oficyny. Jeszcze jedną oficynę, murowaną, wolno stojącą, zbudowano w północnej części dziedzińca.
W | salonie |
Papliński majątek po Konstantym Cieleckim odziedziczył jego syn Zygmunt (1843-?), ożeniony 5 marca 1878 roku z Emilią Sabiną Moldenhawer (1845-?) herbu własnego. Małżeństwo to miało córkę Aleksandrę (1878-1944), która wyszła za mąż za Zdzisława Marcinkowskiego, oraz syna Jana Hieronima Kwiryna (1880-1957), ożenionego w 1928 roku z Reginą Kucewiczówna (1905-1981). Jan Hieronim Kwiryn był ostatnim z Cieleckich właścicielem dóbr paplińskich, które w latach dwudziestych okresu międzywojennego zajmowały obszar 383 hektarów.
Oficyna z 1877 roku |
Podczas II wojny światowej majątek Cieleckich przeszedł w ręce niemieckie, a po jej zakończeniu został rozparcelowany, zaś dwór stał się własnością Skarbu Państwa i wprowadziła się do niego szkoła rolnicza, biblioteka i przedszkole. Niewłaściwe użytkowanie, prowizoryczne remonty, a przede wszystkim brak prawdziwego gospodarza doprowadziły do jego dewastacji.
Kapliczka w parku, w której spoczął Arkadiusz hr. Toczyłowski |
Zniszczony w ponad 90% procentach zespól dworski kupił w 1995 roku Arkadiusz hr. Toczyłowski (1954-1997) herbu Samson, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, nauczyciel języka polskiego w Liceum Ogólnokształcącym im. Królowej Jadwigi w Warszawie i niezwłocznie zabrał się do jego odbudowy. Gdy po dwóch latach zmarł z powodu nieuleczalnej choroby, został pochowany w drewnianej kaplicy, zbudowanej na terenie dworskiego parku, a dalsze prace renowacyjne prowadziła jego matka, Janina Toczyłowska i szybko doprowadziła je do końca, korzystając z pomocy żony Arkadiusza, Elwiry. Obecnie budynek dworski oprócz mieszkań właścicieli mieści luksusowy pensjonat, a jego urodę wykorzystują reżyserzy filmowi, kręcąc w nim filmy dokumentalne i fabularne.