Przy szosie biegnącej z Warszawy do Brześcia, 8 km za Białą Podlaską, a 27 km przed Terespolem leżą Woskrzenice Duże. Wieś ta istniała już w XV wieku, a w początkach XVI stulecia jej właściciel, Jerzy Illinicz (ok. 1460-1527) herbu Korczak, marszałek nadworny litewski, żonaty z Jadwigą Zabrzezińską herbu Leliwa zbudował tutaj dwór. Sam w nim nie zamieszkał, bowiem miał wiele majątków, a w nich odpowiednie siedziby. Dwór w Woskrzenicach został zapewne zbudowany dla zarządcy woskrzenickiego majątku.
Brama i aleja wjazdowa do dworu w Woskrzenicach Dużych |
Anna Helena Illiniczówna (1485-1536), córka Jerzego i Jadwigi z Zabrzezińskich, wychodząc w 1507 roku za mąż za wojewodę połockiego, Piotra Kiszkę z Ciechanowca (1482-1534) herbu Dąbrowa, wniosła mu w wianie Woskrzenice obok Grabianowa i innych jeszcze folwarków. Dobra te odziedziczył Mikołaj Kiszka (1524-1587), syn Piotra i Anny Heleny, starosta bielski i drohicki, później wojewoda podlaski. Jego drugą żoną była Barbara z Chodkiewiczów (1545-1595) herbu Kościesza i ona po śmierci męża, a rok przed swoim zgonem sprzedała te włości Mikołajowi Krzysztofowi "Sierotce" Radziwiłłowi (1549-1616), ordynatowi nieświeskiemu. W ten sposób Woskrzenice znalazły się na ponad 200 lat w rękach Radziwiłłów z Białej Radziwiłłowskiej, czyli dzisiejszej Białej Podlaskiej.
Dwór współczesny |
Nikt z Radziwiłłów nie mieszkał, oczywiście, we dworze w Woskrzenicach. Był on przeznaczony dla zarządców folwarku, a w późniejszych czasach dla jego dzierżawców i posiadaczy wyodrębnionego w początkach XIX wieku woskrzenickiego majątku. Pierwszym wymienianym w dokumentach jego właścicielem w tym okresie był N. Staniszewski (1770-1856) herbu Pobóg, żonaty z Teklą z Bukowskich (1781-1856) herbu Bończa. Gdy Woskrzenice były w rękach kolejnych Staniszewskich, a dokładniej w latach 1893-94, w pobliżu dworu został zbudowany pawilon ogrodowy, mający imitować obronny zameczek.
Zrujnowany pawilon ogrodowy |
Na rzucie prostokąta, na wysokim cokole zbudowanym z ociosanych głazów granitowych i cegieł wymurowano i otynkowano dwukondygnacyjną budowlę. W północno-zachodnim narożniku wzniesiono dwukondygnacyjną, kwadratową wieżę, zwieńczoną krenelażem. Piętro od parteru oddzielił w niej boniowany cokół z okulusami otoczonymi tynkowymi opaskami. Na drugiej kondygnacji wieży, w zachodniej elewacji znalazło się porte-fenêtre zamknięte półkoliście, wychodzące na balkon wsparty na żeliwnych wysięgnikach. Pozostałe otwory okienne wieży były prostokątne, wąskie, zamknięte półkoliście tylko na piętrze. Na trzech pozostałych narożach budynku postawiono kwadratowe, lite wieżyczki, kończąc je małymi krenelażami. Dwa wejścia do pseudozameczku utworzono w elewacji północnej i wschodniej; po obu stronach drzwi wejściowych znalazły się okrągłe okienka , a ponad nimi, już na piętrze - dwa duże, prostokątne okna. Nad wszystkimi elewacjami korpusu głównego wyrosła attyka zwieńczona krenelażem.
Pięćsetletni dąb - pozostałość po dawnym parku dworskim |
Wiele lat przed budową pawilonu ogrodowego, na początku drugiej połowy XIX wieku założono na tarasach schodzących ku rzece Krznie 15-hektarowy park. Miał on charakter krajobrazowy, z licznymi alejami i dużym stawem.
Elewacja ogrodowa dworu |
Podczas I wojny światowej pawilon ogrodowy spłonął i nie został już odbudowany. W latach międzywojennych właścicielami woskrzenickiego majątku - o powierzchni 543 ha - byli Witold i Paulina Staniszewscy. Mieszkali oni w drewnianym dworze, który nie dotrwał do naszych czasów. W jego miejsce przeniesiono z Cieleśnicy rządcówkę, pełniącą dzisiaj rolę woskrzenickiego dworu.
Portyk | Elewacja boczna dworu |
Jest to budynek drewniany, parterowy, z mieszkalnym poddaszem, przykryty dachem czterospadowym. Przed siedmioosiową elewacją frontową znajduje się portyk, którego cztery drewniane filary, postawione na kamiennym tarasie, podtrzymują trójkątny naczółek przebity okulusem. Od strony ogrodu usytuowano dwa jednoosiowe alkierze pokryte dachami dwuspadowymi. Każdy z nich posiada w elewacji bocznej odrębne drzwi wejściowe.
Salon | Klatka schodowa | Salon |
Obecnie właścicielami dworu w Woskrzenicach Dużych, otoczonego parkiem krajobrazowym o powierzchni 6,5 ha, są Barbara i Adam Wróblowie. Przekształcili oni szlachecką w pewnym sensie siedzibę w pensjonat współczesny, stylowo umeblowany, z zapleczem restauracyjnym, zapewniający świetny wypoczynek w komfortowych warunkach.
Jadalnia |