W dolinie rzeki Kołodziejki, w gminie Przesmyki, w powiecie siedleckim leży wieś Dąbrowa. Wioska jest stara, powstała co najmniej pięć wieków temu, ale jej obecna nazwa liczy sobie zaledwie 87 lat. Pierwotnie nazywała się Duplewice. Pracujący tam w latach 20. ubiegłego wieku nauczyciel Jan Dąbrowski uważał tę nazwę za niezbyt fortunną i wystarał się o jej zmianę. Obwieszczenie Ministra Spraw Wewnętrznych Felicjana Sławoja Składkowskiego z dnia 17 października 1930 roku zmieniło Duplewice na Dąbrowę.

Dwór w Dąbrowie

Pierwszym znanym właścicielem Duplewic był wzmiankowany w 1452 roku wojski drohicki, Grot z podlaskiego rodu Rawiczów, były rycerz księcia Witolda, któremu Wielki Książę Litewski nadał oprócz Duplewic jeszcze kilka majątków na Podlasiu, między innymi Tokary i Czarkówkę. Po jego śmierci dobra te odziedziczyła żona Anna oraz syn Leonard. Potomkowie Grota Rawicza przejęli imię swego przodka za nazwisko i nazywali się odtąd Grotowie herbu Rawicz. Po włączeniu Podlasia do Korony w 1569 roku przeprowadzono lustrację nowoutworzonego województwa podlaskiego, a z dokumentu polustracyjnego z roku 1570 wiadomo, że dobra duplewickie były wówczas własnością Jana i Stanisława Grotów, synów Bartłomieja Grota - wojskiego mielnickiego oraz chorążego drohickiego i mielnickiego. 

Dwór widziany z parku

W XVII i XVIII wieku Duplowice, należące do majątkowego klucza łysowskiego, były w rękach Kuczyńskich, a później Matuszewiczów. W 1819 roku Zofia Matuszewiczówna (1796-1822) wychodząc za mąż za hrabiego Ludwika Kickiego z Kitek (1791-1831) herbu Gozdawa, otrzymała Łysów jako posag od ojca, Tadeusza Matuszewicza (1765-1819) herbu Łabędź. Ludwik hr. Kicki, generał Wojska Polskiego podczas Powstania Listopadowego, ożenił się po raz drugi w styczniu 1831 roku z Natalią Anną Bisping (1801-1888) herbu własnego. Wdowa po generale, który zginął od rosyjskiej kuli armatniej w bitwie pod Ostrołęką w maju 1831 roku, sprzedała w 1838 roku dobra łysowskie Franciszkowi Dobrzyńskiemu (1730-?) herbu Jelita, miecznikowi stężyckiemu, który dwa lata później odprzedał Duplowice swojemu bratu Janowi, a sobie pozostawił Łysów. Jan Dobrzyński (1780-1854) ożenił się Weroniką Dramińską i miał z nią trzech synów. Dwaj z nich: najstarszy - Wincenty Franciszek i najmłodszy - Józef Franciszek zmarli w wieku 7 lat, dziedzicem ojcowskiego majątku został więc drugi z kolei syn - Jakub (1823-1897.). W 1850 roku Jakub Dobrzyński zaraz po ożenku w styczniu tegoż roku z Rozalią Kłopotowską (1827-?) herbu Pomian rozpoczął budowę w Duplowicach swojej siedziby. Wkrótce stanął na planie prostokąta murowany budynek dworski, podpiwniczony kolebkowo-krzyżowo, parterowy, dziewięcioosiowy, z dwukolumnowym, wgłębnym portykiem w elewacji frontowej, pokryty blaszanym dachem czterospadowym. W 1852 roku została zbudowana po sąsiedzku oficyna, również murowana, parterowa, przykryta dachem czterospadowym, z wejściową wnęką oflankowaną półkolumnami.

Oficyna

Jakub i Rozalia Dobrzańscy mieli dwóch synów i cztery córki. Najmłodsza z nich, Natalia Elżbieta (1857-1907), otrzymała w posagu duplowicką majętność, nazwaną od jej imienia Natolinem, wychodząc w czerwcu 1877 roku za mąż za Michała Cyryla Faytta (1850-1912). Trzy córki Natalii i Michała Fayttów, Janina, Maria i Irena, sprzedały Natolin w 1909 roku Pawłowi Bujalskiemu, który pozostawał jego posesorem tylko przez dwa lata.

Pokój pani domu	Gabinet pana domu

W 1911 roku Natolin, liczący wówczas 400 hektarów ziemi ornej i 100 hektarów lasów, kupił Ignacy Fonberg (1877-1964), syn znanego warszawskiego lekarza, Mateusza Fonberga (1840-1880), a wnuk Ignacego Fonberga (1801-1891) również lekarza, profesora Uniwersytetu Wileńskiego, następcy Jędrzeja Śniadeckiego na katedrze chemii. Ignacy Fonberg junior ożenił się w październiku 1906 roku z Zofią Adelą z Łuniewskich (1890-?) herbu Łukocz i gospodarzył z nią w natolińskim majątku przez cały okres międzywojenny. Uprawiał tam pszenicę, żyto, rzepak i różnorodne warzywa, a w sadzie owocowym - jabłka, gruszki, wiśnie i czereśnie, hodował też krowy mleczne rasy holenderskiej, w stajni trzymał 20 koni, a dworski staw zarybił.

Zabudowania gospodarcze	Fragment parku

Było to nowoczesne - jak na owe czasy - gospodarstwo, zelektryfikowane dzięki zbudowaniu siłowni wiatrakowej i wyposażone w traktor i młockarnię napędzaną lokomobilą. Poza tym Fonberg działał również społecznie: współzałożył w 1920 roku straż obywatelską w gminie Łysów i bank spółdzielczy w Łosicach w 1928 roku. Podczas okupacji niemieckiej partyzanci Armii Krajowej byli przez niego zaopatrywani w żywność, a w zabudowaniach dworskich kryła się ludność żydowska i zbiegli z niewoli niemieckiej rosyjscy jeńcy . 

Tablica upamiętniająca Ignacego Fonberga

W 1944 roku Ignacy Fonberg został aresztowany przez NKWD i trzymany przez półtora roku w więzieniu w Siedlcach za rzekomą współpracę z niemieckimi okupantami. Jego majątek został, oczywiście, rozparcelowany, a rodzina zmuszona do opuszczenia Dąbrowy. W 1945 roku budynek dworski zajęła szkoła, a oficynę przedszkole na bez mała 60 lat. W 1994 roku zabudowania dworskie stały się własnością gminy Przesmyki na podstawie decyzji wojewody siedleckiego. W 2004 roku szkoła wyprowadziła się z budynku dworskiego, a w 2011 roku Urząd Gminny w Przesmykach przekazał cały zespół dworsko-parkowy Samorządowi Województwa Mazowieckiego. Samorząd z kolei oddał go pod pieczę Muzeum Regionalnemu w Siedlcach, którego kierownictwo postanowiło utworzyć w dąbrowskim dworze również placówkę muzealną. Przystąpiono więc w tymże 2011 roku do jego kapitalnego remontu, który ukończono w roku następnym, a po oddaniu do użytku oficyny oraz rekonstrukcji części zabudowań gospodarczych w postaci spichlerza, wędzarni, gołębnika i pasieki oraz renowacji parku, sadu i ogrodu warzywnego otwarto w październiku 2015 roku Muzeum Ziemiaństwa. 

Pokój stołowy	Fragment salonu

W budynku dworskim możemy zobaczyć, jak wyglądała siedziba średniozamożnego ziemianina, żyjącego na przełomie XIX i XX wieku. Znajdziemy tam salon odpowiednio umeblowany, pokój stołowy, sypialnię, łazienkę, gabinety pana i pani domu. Zabytkowe meble pochodzą z Muzeum Regionalnego w Siedlcach, z warszawskiego Zamku Królewskiego, Muzeum Warszawy i Muzeum Narodowego w Warszawie. Znajdują się tu również eksponaty oddane do depozytu lub ofiarowane przez prywatnych darczyńców. W piwnicach usytuowano kuchnię, pomieszczenia gospodarcze oraz szatnie i toalety dla zwiedzających. Na strychu, który przekształcono w mieszkalne poddasze, znalazły się pokoje gościnne, również dla turystów chcących spędzić tutaj całą dobę lub więcej. Oficyna została przeznaczona dla administracji muzeum, znajduje się tam również sala konferencyjna. 

(Wiele powyższych informacji, zwłaszcza dotyczących historii Duplewic w XVII i XVIII wieku, otrzymaliśmy od asystentki muzealnej Muzeum Ziemiaństwa w Dąbrowie, Pani Anny Leśniczuk).