Skromny, ale niezwykle urodziwy dwór szlachecki, znajdujący się obecnie na terenie skansenu w Ciechanowcu, pochodzi z majątku Siemiony, będącego częścią dawnej fortuny Ossolińskich z Rudki, a od 1860 roku – rodziny Potockich. Majątek ten w momencie wywłaszczenia i parcelacji w 1944 roku stanowił olbrzymi obszar leśny o powierzchni przekraczającej 3 tysiące hektarów. W XIX i początkach XX wieku w jego skład wchodziło również kilkusethektarowe gospodarstwo rolne, przeważnie oddawane przez Ossolińskich i Potockich w dzierżawę. Spośród dzierżawców szczególnie dobrym gospodarowaniem zasłynął niejaki Wokulski.
Siemiony - zabudowania gospodarcze w cieniu wiekowych drzew |
Dopiero w latach trzydziestych XX wieku, kiedy Ministerstwo Rolnictwa postanowiło rozparcelować przymusowo Siemiony jako majątek rolny, Potoccy zalesili orne dotychczas pola, aby nie wpuścić w środek lasów chłopów-osadników. W ten sposób chcieli zapobiec katastrofie gospodarki leśnej, wywołanej niewątpliwie przez permanentną kradzież drzew, której dopuszczaliby się nowi osadnicy, zmuszani do tego przez biedę.
Dawne czworaki w Siemionach |
W okresie międzywojennym właścicielką Siemion była hrabina Zofia Barbara Potocka, siostra pana na Rudce – Franciszka Salezego Potockiego. Posiadała ona również majątek Targowisko i tam częściej przebywała, natomiast we dworze w Siemionach mieszkał Antoni Potocki, samotny krewny dziedziców z Rudki.
Dwór w Siemionach zbudowano w 1858 roku. Stanął on na fundamencie z obrobionych kamieni polnych, spojonych wapienną zaprawą. Ściany z tartego drewna sosnowego, węgłowane na „rybi ogon” zostały otynkowane wapnem. Dach naczółkowy pokryto gontem. Wejście poprzedzał ganek z dwuspadowym daszkiem, wspartym na drewnianych kolumnach. W salonie usytuowanym na prawo od sieni znajdował się duży, piękny piec z białych kafli, ozdobionych namalowanymi ręcznie herbami podlaskiej szlachty. Podobny piec, o kaflach ozdobionych ornamentami roślinnymi, stał w sieni.
Dwór Potockich przeniesiony z Siemion do skansenu w Ciechanowcu |
19 września 1939 roku Ziemia Bielska została zajęta przez Niemców. Kilka dni potem Zofia Barbara Potocka dowiedziała się o planowanym przekazaniu tych terenów sowieckiej Rosji. Nie zastanawiając się długo, wyjechała wraz z innymi Potockimi z Rudki do Ostrołęki, a potem do Krakowa. Po 22 czerwca 1941 roku nie wróciła już do Siemion. Osiadła na stałe w Londynie i tam zmarła.
Po wypędzeniu Sowietów przez Niemców Siemiony wraz z lasami należącymi do Rudki, Pobikrów i Kułaków objął w zarząd niemiecki oberfoster, rezydujący w Siemionach. Był to wielki amator koni rasy arabskiej lub przynajmniej podrasowanych, za które płacił drzewem. Lubił też bardzo pieczone gęsi i to do tego stopnia, że każdy, kto chciał otrzymać przydział drzewa na opał, musiał do podania o nie dołączyć wystawione przez jego kucharkę pokwitowanie za dostarczoną do dworu gęś. W gruncie rzeczy nie był jednak złym człowiekiem i nikomu wielkiej krzywdy nie wyrządził. W miejsce wywiezionego przez sowietów w głąb ZSRR dawnego personelu leśnego Potockich zatrudnił polskich leśniczych i gajowych. Za jego sprawą przeprowadzono remont dworu, zmieniając dach na dwuspadowy, pokryty dachówką, usuwając ganek i przebudowując zupełnie wnętrze, z którego znikły – wywiezione do Niemiec – piękne, kaflowe piece.
Po zakończeniu wojny Siemiony stały się własnością Lasów Państwowych, a dwór pełnił funkcję leśniczówki dla leśnictwa Wdowiny do 1977 roku, kiedy to został rozebrany i przeniesiony do Ciechanowca. Teraz możemy podziwiać go w ciechanowieckim Muzeum Rolnictwa w kształcie, jaki posiadał przed remontem dokonanym w latach okupacji niemieckiej. Jego pomieszczenia służą przede wszystkich do celów wystawienniczych. Największe z nich, będące połączeniem dworskiego salonu z malarską pracownią, poświęcone zostało wybitnemu polskiemu malarzowi, Ignacemu Pieńkowskiemu, pochodzącemu z pobliskiego Dołubowa.
Salonik poświęcony Ignacemu Pieńkowskiemu |
Znajdujący się po sąsiedzku alkierz mieści stałą ekspozycję rybołówstwa słodkowodnego. Po przeciwnej stronie sieni ma miejsce następna stała wystawa, prezentująca salonik mieszczański. Wśród mebli pochodzących głównie z Radzymina wyróżnia się bogato zdobiona szafa, będąca niegdyś własnością rodziny Jaruzelskich z Rusi Starej.
Fragment saloniku poświęconego Ignacemu Pieńkowskiemu | Szafa Jaruzelskich z Rusi Starej |
Pozostałe pomieszczenia dworu nie są już dla zwiedzających dostępne. Zajęły je bowiem pracownie konserwatorskie, klub koła myśliwskiego z Ciechanowca, gościnny pokoik i magazyn suszu zielarskiego.